Zapraszamy na relację z debaty #RODMonline, jaka odbyła się 28 września 2023 r. w ramach cyklu Przystanek Historia Szczecin zorganizowana we współpracy Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Szczecinie i Oddziałowego Biura Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie pod tytułem „Polacy Ratujący Żydów – Rodzina Ulmów”.
„…Józef i Wiktoria urodzili się w Markowej, tam dorastali, a w 1935 r. zawarli ślub w kościele parafialnym pw. św. Doroty. W rodzinnej wsi postrzegani byli jako ludzie uczciwi, pracowici, wierzący i pełni pasji. Wiktoria zajmowała się domem i dziećmi, udzielała się także w amatorskim teatrze wiejskim. Józef był rolnikiem i działaczem społecznym. Trudnił się ogrodnictwem, pszczelarstwem i hodowlą jedwabników, osiągając w tych dziedzinach sukcesy. Jego największą pasją była jednak fotografia, bogato ilustrująca życie jego rodziny i mieszkańców Markowej… …Przed wybuchem II wojny światowej mieszkało na Podkarpaciu co najmniej 120 tysięcy Żydów. W samej niemal 4,5 tysięcznej Markowej mieszkało ok. 120 osób wyznania mojżeszowego. Markowscy Żydzi zajmowali się głównie handlem, jedynie kilka osób uprawiało ziemi. W 1942 r. Ulmowie przyjęli pod swój dach poszukujących pomocy Żydów z Markowej i Łańcuta, ośmioosobową rodzinę Grünfeldów, Didnerów i Goldmanów…
…Półtora roku później, 24 marca 1944 r., wszyscy zostali zamordowani przez niemieckich żandarmów. Zginęło wówczas 17 osób – Polaków i Żydów. Jedyną „winą” Ulmów była chrześcijańska postawa miłości bliźniego. Jedyną „winą” ukrywanych Żydów była chęć przeżycia Zagłady. Po II wojnie światowej rodzina Ulmów stała się symbolem postawy tych Polaków, którzy zginęli z rąk Niemców za niesienie w czasie okupacji pomocy Żydom… …Mimo tej akcji w Markowej po grudniu 1942 r. nadal ukrywano 29 Żydów, z których 21 doczekało końca okupacji…”
Źródło: https://rodzinaulmow.ipn.gov.pl/ulm/p… https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/176…
Podczas dyskusji mówiono o tych tragicznych wydarzeniach, o postawach Polaków ratujących Żydów na Podkarpaciu w Małopolsce i w innych rejonach okupowanej przez Niemców Polski. Mówiono o heroiczności działań bardzo wielu Polaków ratujących Żydów wobec bezwzględnej działalności niemieckich okupantów zarówno stosunku do Żydów jak i do ukrywających ich Polaków. Wspomnielieliśmy również o wyniesieniu przez Kościół Katolicki Rodziny Ulmów na ołtarze i o wieloletnim procesie beatyfikacyjnym, podczas którego udowodniono wspaniałą chrześcijańską postawę Błogosławionej Rodziny Ulmów.
Uczestnikami dyskusji byli:
– ks. dr hab. prof. US Sławomir Bukalski – religioznawca i psycholog, wykładowca na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego, specjalista od procesów beatyfikacyjnych rodzin. Opisywał również proces beatyfikacyjny Rodziny Ulmów.
– dr Tomasz Domański – Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach, dr nauk historycznych, znany głównie w związku z naukową, krytyczną i publicystyczną polemiką dotyczącą książki “Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski” pod redakcją Barbary Engelking i Jana Grabowskiego.
– dr Michał Siekierka – Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu, Michał Siekierka – doktor nauk o polityce i administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Pracownik IPN Oddziałowego Biura Badach Historycznych we Wrocławiu. Zainteresowania badawcze. Relacje polsko-żydowskie i polsko-ukraińskie, historia Kresów Południowo Wschodnich II RP. Członek Centralnego Projektu Badawczego IPN Dzieje Żydów w Polsce i stosunki polsko-żydowskie w latach 1917–1990. W ramach projektu pracuje nad ustaleniem liczby Polaków ratujących Żydów na terenie przedwojennego woj. tarnopolskiego.
– Spotkanie, jak zwykle, poprowadził redaktor Rafał Dudkiewicz z Radia24.
Zapraszamy do wysłuchania.
Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w ramach projekty Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej 2022-2024.
